W debacie publicznej często pojawia się pytanie, czy bycie harcerzem można uznać za zawód. Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy przeanalizować, czym tak naprawdę jest zawód, jakie są podstawowe cechy harcerstwa oraz jakiego rodzaju działania i odpowiedzialności wiążą się z przynależnością do tej organizacji.
Zawód – definicja i kluczowe cechy
Zawód definiuje się jako działalność zarobkową, wykonywaną w sposób ciągły, wymagającą określonych kwalifikacji, kompetencji i odpowiedzialności. Jest to praca, która pozwala na utrzymanie się i jest formalnie uznawana przez system ekonomiczny i prawny danego kraju.
Kluczowe cechy zawodu to:
– wykonywanie działalności zawodowej w ramach umowy lub samozatrudnienia,
– wynagrodzenie za świadczoną pracę,
– specjalizacja i konieczność zdobycia określonych umiejętności.
Kim jest harcerz?
Harcerz to osoba należąca do organizacji harcerskiej, której celem jest wszechstronny rozwój młodych ludzi w duchu wartości takich jak patriotyzm, odpowiedzialność, pomoc innym i współpraca.
Harcerstwo ma korzenie w ruchu skautowym zapoczątkowanym przez Roberta Baden-Powella w Wielkiej Brytanii. W Polsce, harcerstwo ma bogatą tradycję sięgającą początków XX wieku.
Przeczytaj też: kto to jest harcerz?
Działalność harcerska obejmuje:
– organizację obozów, biwaków i wędrówek,
– angażowanie się w działalność społeczną i charytatywną,
– prowadzenie zajęć edukacyjnych, warsztatów i gier terenowych,
– rozwijanie umiejętności praktycznych, takich jak pierwsza pomoc, orientacja w terenie czy praca zespołowa.
Czy harcerstwo można traktować jako zawód?
Przynależność do harcerstwa nie spełnia formalnych kryteriów zawodu, ponieważ:
- Nie jest to działalność zarobkowa – członkowie organizacji harcerskich nie otrzymują wynagrodzenia za swoją działalność. Harcerze działają na zasadzie wolontariatu, kierując się ideą służby społecznej.
- Brak formalnej umowy o pracę – harcerstwo jest ruchem ochotniczym, a uczestnictwo w nim opiera się na dobrowolności, nie na podstawie relacji pracodawca-pracownik.
- Harcerstwo jest formą edukacji pozaformalnej – celem ruchu jest rozwój osobisty, a nie realizacja zadań zawodowych czy zarobkowych.
Instruktorzy harcerscy – granica między wolontariatem a pracą zawodową
Warto jednak zwrócić uwagę na rolę instruktorów harcerskich, którzy często pełnią funkcje zbliżone do pracy zawodowej.
Instruktorzy, zwłaszcza na wyższych szczeblach organizacyjnych, mogą:
– otrzymywać wynagrodzenie za prowadzenie obozów czy szkoleń,
– realizować projekty finansowane z funduszy publicznych lub prywatnych,
– angażować się w profesjonalne zarządzanie organizacją.
W takich przypadkach można mówić o wykonywaniu pracy zawodowej w ramach harcerstwa, ale nie dotyczy to wszystkich członków ruchu.
Harcerstwo jako styl życia
Mimo że harcerstwo nie jest zawodem w sensie formalnym, dla wielu osób staje się stylem życia. Harcerze uczą się umiejętności, które mogą być przydatne w pracy zawodowej, takich jak:
- zarządzanie czasem i ludźmi,
- rozwiązywanie problemów i praca w grupie,
- komunikacja interpersonalna i przywództwo.
Podsumowanie
Harcerstwo nie jest zawodem w klasycznym tego słowa znaczeniu. Jest to ruch wolontariacki, który koncentruje się na wszechstronnym rozwoju młodych ludzi i realizacji wartości społecznych. Niemniej jednak rola instruktorów harcerskich oraz możliwości profesjonalnego zaangażowania w działania organizacyjne wskazują, że harcerstwo może w pewnych sytuacjach zbliżać się do formy pracy zawodowej.
Harcerstwo przede wszystkim pozostaje jednak misją i pasją, która wpływa na życie uczestników i społeczności, w których działają.